Другога такога працяглага населенага пункта, як Чыжэўшчына, на Жабінкаўшчыне няма. Аднак так стала толькі 55 гадоў назад, калі да Чыжэўшчыны далучылі яшчэ два паселішчы – Крупчыцы і Рыкавічы. У выніку ўтварылася адна вялікая вёска. Зараз яна пачынаецца ад хуткаснай шашы Брэст – Мінск – граніца Расійскай Федэрацыі і павольна цягнецца на поўдзень ажно на пяць кіламетраў. На такой адлегласці рэдакцыйнаму «жыгулёнку» давялося нямала папрацаваць, каб даставіць журналіста «Жабінкі актуальна» па адрасах, якія падказала колішняя вясковая стараста Тамара Гацялюк. Са сваёй пасады Тамара Міхайлаўна пайшла ў гэтым маі, яна цудоўна ведае жыхароў самай працяглай кропкі на карце Жабінкаўскага раёна. Было вырашана акінуць праектам «Взгляд» усе часткі вёскі, пабываць не толькі ў гістарычнай Чыжэўшчыне, але і ў былых Рыкавічах і Крупчыцах: цікава даведацца і пра мінулае сяла, і пра сённяшні дзень яго жыхароў.
«Я з сапраўднай Чыжэўшчыны»
Такімі словамі нас сустрэў адзін са старэйшых жыхароў Іван Максімук. Іван Аляксеевіч – аднагодак Жабінкаўшчыны. Ён нарадзіўся нават на тыдзень раней, чым 15 студзеня 1940 года быў створаны раён. І раёну, і старажылу па 85! А вось хата, дзе жыве Максімук, мае значна большы век. Хоць зараз дом абкладзены цэглай, аднак збудаваны ажно ў 1915 годзе. Вось вам яшчэ адзін юбіляр!
– Адразу пасля вайны ў Чыжэўшчыне засталося толькі чатыры хаты, – успамінае Іван Аляксеевіч. – Цяжка было тады жыць, многія выязджалі на заробкі. Як мне споўнілася сямнаццаць, і я паехаў на Данбас у шахты, папрацаваў і на электрастанцыі. А як адслужыў на флоце, вярнуўся 1962-м дамоў.
Быў час, калі ў гэтым кутку раёна шырока разгарнулася асушэнне забалочаных зямель, таму Іван Максімук уладкаваўся ў меліярацыю, узначальваў Жабінкаўскі эксплуатацыйны ўчастак асушальных сістэм, а затым на працягу амаль двух дзясяткаў гадоў Іван Аляксеевіч прысвяціў службе ў праваахоўных органах. На пенсію выйшаў у 1992 годзе ў званні капітана міліцыі.
Пра сённяшняе жыццё ён гаворыць з захапленнем:
– Раней пра камунізм марылі. Дык вось ён зараз і наступіў. Як нешта табе трэба – заўсёды аўтамагазін прывязе, заказ прыме і хутка выканае. Жыві, працуй, галоўнае, гарэлку не пі, ад яе многа бяды нават для разумнай галавы.
Хобі гаспадыні дома з пальмамі
Цэнтральная частка вёскі раней мела назву Крупчыцы, якую можна адшукаць на старадаўніх картах XVIII – ХІХ стагоддзяў. Той, хто захапляецца гісторыяй Беларусі, цудоўна ведае пра падзеі, якія адбыліся тут 17 верасня 1794 года. У знакамітай Крупчыцкай бітве змагаліся войскі расійскага генерал-аншэфа Аляксандра Суворава і паўстанцы, якіх вёў у бой генерал-маёр Караль Серакоўскі. У памяць пра тую падзею ў цэнтры вёскі былі пабудаваны Свята-Уладзімірскі («Сувораўскі») храм і мемарыяльная капліца з пералікам палкоў, што біліся на вялікім крупчыцкім полі.
Адносна недалёка, у завулку Тупіковым, жыве яшчэ адна наша гераіня – Валянціна Самуілаўна. Яе хату пазнаць лёгка: ля веснічак стаяць… пальмы. Не, не сапраўдныя, штучныя, але зробленыя з любоўю працавітымі рукамі. Гаспадыня гэтага двара таксама носіць прозвішча Максімук (аднак Івану Аляксеевічу яна не сваячка).
Яна сцвярджае: віною таму, што зніклі назвы Рыкавічы і Крупчыцы, стала эксперыментальная чыжэўшчынская ферма, куды не раз прыязджалі кіраўнік краіны Пётр Машэраў ды іншыя дэлегацыі, бывалі нават замежныя госці. Вось і вырашылі ў 1970 годзе аб’яднаць тры вёскі ў адну. Хоць рыкавіцкія жыхары доўга яшчэ не маглі прыняць новую назву. Ды з часам прывыклі, хоць памятаюць, дзе межы ранейшых паселішчаў.
– Чалавек жа да ўсяго прызвычайваецца, – заўважае суразмоўніца, – калісь нельга было ўявіць, каб рагулі не стаяла ў хляве. На пашу гналі вялізны статак. Цяпер жа хутка дажывем – будуць дзецям карову, як дыназаўра, на карцінках паказваць. Аднак калі ўспомніш, як раней цяжка працавалі, тут і падумеш: жывеш, як у раі, што яшчэ трэба?
У бабулі Валі шмат захапленняў. Рукі без справы не сумуюць, таму і на сценах яе жылля – мноства карцін, зробленых з пазлаў ды мазаікі.
– А чым займацца, асабліва доўгімі зімнімі вечарамі? Уключу лямпу і збіраю, збіраю… Трэба, каб рукі нейкую справу мелі, – разважліва гаворыць гаспадыня доміка з пальмамі.
Усё, што яна робіць, радуе не толькі Валянціну Самуілаўну, але і шматлікіх яе родных, якія не прамінаюць наведаць жанчыну. Тым больш што ўсе дзеці (дочкі Святлана, Тамара ды сын Валерый) жывуць у той жа вёсцы. Наша суразмоўца ўжо размяняла дзявяты дзясятак. У вялікай сям’і акрамя дзяцей, сем унукаў і 17 праўнукаў!
– А вось як дажыву да канца жніўня, стану зусім багатая! – заўсміхалася Валянціна Максімук. – Чаму багатая? Бо прапраўнука змагу ўбачыць і пагушкаць… Гэта старэйшы праўнук Стасік, Станіслаў, са сваёй Ірынай усім нам такі падарунак рыхтуюць. Ох, і будзем святкаваць!
Пажадалі жанчыне шчасця і доўгіх гадоў сярод людзей, якія яе любяць і шануюць, а затым рушылі бліжэй да аўтастрады, у дом №2 на вуліцы Цэнтральнай.
Выпечка – пальчыкі абліжаш!
Ад хаты, дзе жыве Іван Максімук, да дома Марыі Карпінчык амаль пяць кіламетраў. Марыя Андрэеўна таксама равесніца нашага раёна, нарадзілася ў сакавіку 1940-га на Пружаншчыне. У Рыкавічах яна апынулася амаль семдзесят гадоў таму, калі выйшла замуж за мясцовага хлопца Уладзіміра.
Жанчына таксама згадвае, як нялёгка жыхарам гэтай часткі сучаснай Чыжэўшчыны было прыняць, што няма ўжо на карце іх Рыкавічаў.
– Доўга такое было: просіш білет у Брэсце да Чыжэўшчыны – нават касір не ведае, а як скажаш, што да Рыкавіч трэба, адразу разумеюць. Цяпер, вядома, новае пакаленне ўжо наадварот старую назву забыла, а нам яе ўвесь век помніць.
З мужам Уладзімірам Ануфрыевічам Марыя Андрэеўна пражыла душа ў душу. Нарадзілі трох дзяцей – Міхаіла, Наталлю і Генадзя. Усе, як ў народзе кажуць, выйшлі ў людзі, старэйшы сын узначальвае вельмі прадстаўнічую айчынную кампанію.
Пра сваіх дзяцей, шэсць унукаў і восем праўнукаў бабуля Марыя гаворыць з асаблівай цеплынёй. Яе нашчадкі, асабліва дачка Наталля, што даглядае маці, цяпер успамінаюць з пяшчотай смачную выпечку.
Кулінарныя вырабы Марыі Карпінчык не аднойчы ўпрыгожвалі выставы, удзельнічалі ў конкурсах. Такую прыгажосць нават есці было няёмка – настолькі з густам умела жанчына сервіраваць стол і напоўніць яго смакатой.
Пякла яна і караваі, як некалі гэтыя шэдэўры стварала знакамітая каравайніца Соф’я Карась. Менавіта ў Баранцы, дзе калісь жыла Соф’я Рыгораўна, рэдакцыйная машына накіруецца ў наступны раз.
Анатоль БЕНЗЯРУК
Фота аўтара
Больше новостей о своем районе и городе Жабинка можно найти в нашем Телеграм-канале по ссылке https://t.me/selsk_prav
Копирование и использование полных материалов запрещено, частичное цитирование возможно только при условии гиперссылки на сайт zhabinka.by. Гиперссылка должна размещаться непосредственно в тексте, воспроизводящем оригинальный материал zhabinka.by.
Поделиться ссылкой:
Popularity: 1%
