А тым часам на Жабінкаўшчыне ладзіўся аўтапрабег, прымеркаваны да адметнай даты 17 верасня. Каля двух дзясяткаў машын з прадстаўнікамі прадпрыемстваў, арганізацый, прафсаюзаў рушылі па месцах воінскай славы раёна.
Акцыя стартавала каля помніка савецкім салдатам-вызваліцелям. Яе пачатак абвясціў першы намеснік старшыні райвыканкама Аляксандр КУЧЫНСКІ. Ён нагадаў пра падзеі 17 верасня 1939 года, якія паспрыялі аб’яднанню беларусаў у адзінай дзяржаве, распавёў пра маршрут гістарычнай вандроўкі.
На шляху калоны ў асноўным аказаліся мясціны, звязаныя з часамі Вялікай Айчыннай вайны. На кожнай з іх стаіць памятка, што нагадвае пра “агнявыя саракавыя”. Шэсць разоў удзельнікі аўтапрабегу рабілі прыпынкі, каб ускласці жывыя кветкі да абеліскаў і паслухаць расповед гісторыка, журналіста “СП” Анатоля БЕНЗЕРУКА, які шчыльна вывучае вайсковае мінулае раёна.
У цэнтры Вялікіх Якаўчыцаў месціцца помнік, прысвечаны жыхарам аграгарадка, Залуззя, Баброў, Панцюхаў, Прускі, якія загінулі ў часы акупацыі ці на франтах Вялікай Айчыннай. У доўгім спісе вяскоўцаў значыцца цэлая група жыхароў Якаўчыцаў. Яны былі ўзяты гітлераўцамі ў заложнікі, а затым бязлітасна расстраляны ў самым пачатку вайны.
Наступны прыпынак — на раздарожжы паблізу вёскі Агароднікі. Тут занатаваны адразу тры старонкі вайны: на абеліску пералічыны загінулыя аднавяскоўцы, а побач, на плітах, — імёны капітана Карпушкіна і гвардыі капітана Марозава, забітых пры вызваленні Жабінкаўшчыны ў ліпені сорак чацвёртага, акрамя таго — чатыры пахаванні савецкіх лётчыкаў-асаў, што загінулі ў верасні 1944 года.
Далейшы шлях акцыі пралягаў на Глыбокае і Вярхі. У гэтых мясцінах удзельнікі аўтапрабегу выказалі даніну памяці і павагі ахвярам колішняга Глыбоцкага (зараз Крыўлянскага) сельсавета. Асабліва крануў прысутных расказ пра вярхоўцаў, якія ледзь не падзя-лілі лёс жыхароў Драмлёва. 12 верасня 1942 года, праз дзень пасля таго, як карнікі знішчылі нашу вогненную вёску, тая ж 10-я рота 15-га батальёна завітала ў Вярхі. Пад дуламі аўтаматаў вярхоўцы вырылі ямы, куды нелюдзі планавалі іх пакласці. Аднак мясцовы стараста на каленях упрасіў обер-лейтэнанта Мюлера пакінуць вёску некранутай. Пра той цуд выратавання згадвала не адно пакаленне вярхоўцаў.
Аднак, на жаль, Вялікая Айчынная не стала апошняй вайной для нашых землякоў. У тым удзельнікі акцыі маглі пераканацца на арэпіцкіх вясковых могілках. Тут знаходзіцца помнік на месцы пахавання гвардыі старшага лейтэнанта Васіля Дудара. Ён загінуў на 24-м годзе жыцця ў далёкай зямлі на неабвешчанай вайне. Васіль Міхайлавіч узначальваў разведвальнае падраздзяленне і загінуў у баі 28 верасня 1983 года. У Арэпічах беражліва захоўваюць памяць пра адважнага земляка. Таму адна з вясковых вуліц носіць яго імя. Акрамя таго ў цэнтры Арэпічаў месціцца помнік землякам, якія змагаліся і гінулі смерцю храбрых, вызваляючы Польшчу і Прыбалтыку, Венгрыю і Германію, Аўстрыю і Чэхаславакію.
Апошняе месца, каля якога спынілася калона машын, мае асаблівае значэнне для памяці не толькі жабінкаўцаў, але і кожнага жыхара нашай мірнай сінявокай краіны. Неаднойчы мы бывалі ў мемарыяльным комплексе “Драмлёва”. Значна радзей — на тым месцы, дзе знайшлі свой апошні спачын драмлёўцы. Праз два дні пасля жорсткай расправы, калі яшчэ не згасла вуголле на драмлёўскім папялішчы, акупацыйныя ўлады далі дазвол пахаваць астанкі жыхароў вогненнай вёскі на сцяпанкаўскіх вясковых могілках. На гэтым месцы праз 79 гадоў пасля трагедыі і стаялі, схіліўшы галовы, прадстаўнікі сучасных пакаленняў гэтай зямлі. Яны ўважліва слухалі пра тое, якім жорсткім бывае нацызм. Беларускі народ на алтар Перамогі прынёс надта вялікія ахвяры, якія вымяраюцца мільёнамі. Жыцці 183 драмлёўцаў — іскры ад таго вялізнага ахвярнага агню, распаленага гітлераўцамі на нашай зямлі.
Па тварах удзельнікаў акцыі выразна чыталася: расповеды пра кожную старонку нашай няпростай, шмат у чым пакутнай гісторыі многіх кранулі за жывое.
Пасля заканчэння аўтапрабегу і вяртання ў райцэнтр яго ўдзельнікі мелі магчымасць далучыцца да тых жабінкаўцаў, якія спяшаліся на святочны канцэрт у ГДК. З нагоды Дня народнага адзінства аматарскія калектывы і салісты раёна парадавалі землякоў сваімі багатымі творчымі набыткамі.
Антон БЕРАСТОК
Фота Дар’і НІКАНЧУК
Popularity: 1%